การ สาน หวาย
ม. หรือตามต้องการใช้ตะปูเข็มตอกยึดเอาไว้ จากนั้นใช้เส้นหวายที่รีดแล้วพันรอบวงกลม โดยพันเว้นช่องแต่พองาม 3. 2 นำหวายน้ำที่มีขนาดเท่ากับวงกลมวงที่ 1 ตีทับวงที่ 1 ใช้ตะปูเข็มตอก แล้วใช้เส้นหวายที่รีดมาพันรอบวงกลมทั้ง 2 วงให้ติดกันจนครบรอบวงกลม 3. 3 ใช้หวายน้ำ 2 เส้น ที่มีขนาดเท่ากับวงกลมวงที่ 1 ใช้ตะปูเข็มตอกยึดรอบวง เพื่อเป็นฐานรองรับก้นตะกร้าให้แข็งแรง 3. 4 นำไม้เจลยจำนวน 8 ท่อน มีขนาดยาวเท่ากับเส้นผ่าศูนย์กลางของวงกลมตะกร้าตีกากะบาท 8 มุมตอกตะปูยึดกับวงกลม 3. 5 ใช้เส้นหวายที่รีดแล้ว สานเส้นผ่าศูนย์กลางของวงกลมคล้ายใยแมงมุม ความกว้างพอประมาณ (5 ซ. ) 3. 6 ใช้หวายหางหนูทั้งต้นที่เลือกไว้มีขนาดเท่ากัน นำมาขดให้เต็มวงกลมคล้ายขดยากันยุงใช้เส้นหวายสานยึดแต่ละเส้นจนครบ สิ้นสุดการทำก้นตะกร้าโดยสมบูรณ์ 3. 6 การขึ้นลูกกรง 3. 6. 1 การขึ้นลูกกรง นำเหล็กแหลมเจาะที่ขอบฐานตะกร้าให้เป็นรู 5-7 ที่ตามจำนวนลูกกรง จากนั้นนำหวายลูกกรงที่เตรียมไว้เหลาปลายต้นทั้ง 5-7 ให้แหลม ใช้ปลายแหลมของลูกกรงสอดลงไปในรูที่เจาะไว้ ต่อจากนั้นใช้มือดัดลูกกรงขึ้นเป็นลวดลาย ใช้เส้นหวายสานยึดติดกับขอบฐานจนครบ 3. 2 การใส่ขอบขั้น 1 (ภาษาพื้นเมืองสุรินทร์เรียกว่า ใส่กะนับ หรือ เอวตะกร้า) โดยนำต้นเจลยที่ดัดเป็นวงกลม มาวางทับกับลูกกรงชั้นที่ 1 ใช้เส้นหวายที่รีดแล้วสานยึดวงกลมกับลูกกรงไว้จนครบรอบวงกลม 3.
- การสานตะกร้าหวาย - YouTube
- การสานหวายบ้านบุทม – แผนที่วัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ของกลุ่มชาติพันธุ์์ชายแดนไทย-กัมพูชา
- ภาษาอังกฤษ
การสานตะกร้าหวาย - YouTube
- การ สาน หวาย ปัญญ์ธิษา
- ชวนน้องไปลอยกระทง กาพย์ยานี๑๑
- การ สาน หวาย ภาษาอังกฤษ
ยาวประมาณ ๔๐ ซม. หรือกว่านี้ก็ไม่มากนัก เรียกกันโดยทั่วไปว่า มีดโต้ มีดโต้ มีดจักตอก เป็นมีดที่ใช้สำหรับจักตอก มีรูปทรงเรียวแหลม ขนาดเหมาะมือ คมบาง ชาวบ้านนิยมพกเป็นมีดประจำตัวด้วย เหล็กมาด มีสองชนิด เหล็กมาดปลายแหลม และ เหล็กมาดปลายแบน เหล็กมาดปลายแหลม ใช้เจาะร้อยหวาย ส่วนปลายแบนใช้เจาะร้อยตอก คีมไม้ ใช้สำหรับคีบขอบกระจาด กระบุง หรือขอบอื่นๆ เพื่อให้แนบสนิมแล้วค้างไว้ด้วยหวายถักที่ด้ามคีม เพื่อประโยชน์ให้ผู้สานมัดหวายได้แน่น คีมไม้ รูร้อยหวาย ทำด้วยเหล็กเจาะเป็นรูตามขนาดที่ต้องการ ตั้งแต่เล็กไปจนใหญ่ใช้สำหรับนำหวายร้อยเพื่อลบคมหวายและทำให้ทุกเส้นมีขนาดเท่ากัน ที่มา การ จักสาน
ใส่สิ่งของให้เหมาะกับขนาดตะกร้า การทำเครื่องมือรีดหวาย และเครื่องมือดัดลูกกรง 1. วิธีทำแป้นรีดหวาย โดยนำวัสดุที่เหลือใช้ในท้องถิ่น เช่น จาน สังกะสีเคลือบ กระป๋องนมผง ปิ่นโตเคลือบ กะละมังเคลือบ นำวัสดุเหล่านี้ไปเจาะรูตามขนาดที่ต้องการหลาย ๆ รู แล้วนำแป้นรีดหวายไปลับกับหินลับมีด เพื่อรักษาความคมและเพื่อมิให้หวายแตกเป็นเสี้ยนขณะรีด 2. วิธีทำไม้ดัดลูกกรง โดยนำไม้เนื้อแข็งขนาดเหมาะ ความยาว 8 นิ้ว กว้าง 2 นิ้ว หนา 1. 5 นิ้ว ใช้เหล็กฉากเจาะรูตีตะปูตอกยึดกับไม้เอาไว้ เพื่อไม่ให้เหล็กขยับ การทำไม้ดัดลูกกรงสามารถทำได้ตามขนาดลวดลายของตะกร้าที่เราต้องการ 1″, 2″ (แหล่งที่มาของข้อมูล: "บันทึกรอยภูมิปัญญาท้องถิ่น งานจักสานหวาย กลุ่มหัตถกรรมหวายบ้านบุทม 8/3 ม. 4 ต. เมืองที อ. เมือง จ. สุรินทร์ "เจียลปะเดา" " เรียบเรียงโดย โกสินทร์ ศรีลานุช)
การสานหวายบ้านบุทม – แผนที่วัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ของกลุ่มชาติพันธุ์์ชายแดนไทย-กัมพูชา
ปทุมธานี เพียงคนในครอบครัว "หนูสีงาม" คือ คุณยายสวาท หนูสีงาม กับลูกสาวอีกสองคน คือ คุณพฤกษา (มะลิ) หนูสีงาม คุณพรจันทร์ (ป้อม) หนูสีงาม และคุณขวัญเรือน (กำไล) หนูสีงาม ซึ่งเป็นผู้สืบทอดการจักสานรุ่นสุดท้ายของตระกูล สาขา/ประเภท Voting 1 2 3 4 5 (0 โหวต)
ความยาวตามสิ่งแวดล้อม เช่น อาศัยไม้ที่ปีนป่ายมีความยาวตั้งแต่ 10-20 เมตร อายุการใช้งาน 7-10 ปี หวายมีหลายชนิด ทุกประเภททำจักสาน เฟอร์นิเจอร์ และเป็นอาหาร รวม 23 ชนิด หวายที่ทำจักสานในบ้านบุทมใช้หวาย 3 ชนิด 1. หวายหางหนู หรือ หวายตะค้าทอง เปลือกผิวสีเหลือง มีความเหนียว เส้นเท่า ๆ กัน เป็นหวายเส้นเล็กมีขนาดยาว 10 -15 เมตร เลื้อยตามต้นไม้ ขึ้นในป่าทึบ มีความชื้น ใช้ลำต้นแก่จัด อายุ 6 -7 ปี นำมาดัดทำลายลูกกรง และผ่าเป็นเส้นเล็ก ๆ รีดเป็นเส้นเล็ก ๆบาง ๆ เพื่อทำจักสานต่าง ๆ หรือใช้ร้อยรัดเครื่องใช้ในชีวิตประจำวันของชาวบ้าน 2. หวายน้ำ เป็นหวายเส้นใหญ่กว่าหวายหางหนู ลำต้นกลม ใหญ่ประมาณนิ้วก้อยผู้ใหญ่ มีความยาว 8 -10 เมตร ชอบขึ้นตามริมน้ำ เช่น แม่น้ำชี แม่น้ำมูล ใช้ทำโครงสร้างของงานจักสานหรือนำมาจักตอกเป็นเส้นก็ได้ 3. หวายนิ่ม เปลือกสีผิวมันวาวคล้ายหวายตะค้าทอง ลำต้นยาวเสมอ ขนาดเท่ากับหวายน้ำซึ่งมีเส้นผ่าศูนย์กลาง 10 -15 มม. แต่มีลำต้นยาวถึง 10-50 เมตร ขึ้นในป่าดิบ ใช้ทำโครงสร้างงานจักสาน อ่อนนิ่ม ดัดง่าย แก่เนื้อเหนียว เรียนรู้การจักสานหวายอย่างง่าย 1. เตรียมเครื่องมือต่าง ๆ (มีดตอก เหล็กแหลม แป้นรีดหวาย ค้อน ไม้ดัดลูกกรง) 2.
ภาษาอังกฤษ
เตรียมหวายต่าง ๆ และไม้ก้างปลา 2. 1 คัดหวาย เส้นเล็กเอาไว้ทำลูกกรง 2. 2 หวายน้ำ เอาไว้ทำโครงสร้างตะกร้าดัดเป็นรูปทรง 2. 3 ไม้ก้างปลา เอาไว้ทำโครงสร้างรูปทรงต่างๆ 2. 4 นำวัตถุดิบแต่ละอย่างแช่น้ำพอประมาณ (20-30 นาที) ต้องน้ำบ่อ หรือน้ำฝนจึงจะดี 3. ขั้นตอนการผลิต 3. 1 การผ่าหวาย เลือกหวายผ่าประมาณ 10 ต้น ควรเลือกลำต้นใหญ่กว่าลูกกรง หวาย 1 ต้น ควรผ่าให้ได้อย่างน้อย 4 ส่วน จนสุดลำต้น เทคนิคการผ่ามีดต้องคม ผ่าจากปลายไปหาโคน โดยใช้กำลังมือตั้งมีดตอก และใช้มืออีกข้างดันหวายตามความถนัด บังคับอย่าให้บิดเบี้ยว หวายจะขาดกลางลำ 3. 2 รีดหวาย ใช้มีดตอกรีดเอาไส้หวายออกให้เหลือส่วนที่เป็นเปลือกเท่านั้นจากนั้นสอดเข้าไปในรูแป้น รีดหวายทีละเส้น ค่อยๆ ดึงจนสุดเส้นหวาย และควรรีดให้ได้ขนาดเท่ากันเส้นหวายจะได้เป็นระเบียบสวยงาม 3. 3 ตีลายลูกกรง ให้นำหวายหางหนูที่แช่น้ำ 10 ต้น มาดัดลูกกรงครั้งละ 2 – 4 ต้นจนครบ 10 ต้น และสุดลำต้น โดยใช้หวายวางทาบบนไม้ดัดลูกกรง และใช้ค้อนทุบเบา ๆ พอให้หวายหักมุมเท่านั้น 3. 4 ดัดรูปทรงตะกร้า (กลม, เหลี่ยม, รี และอื่น ๆ) 3. 5 การทำฐาน (ก้นตะกร้า) 3. 5. 1 นำไม้เจลยมาดัดเป็นวงกลมวงที่ 1 เส้นผ่าศูนย์กลาง 28 ซ.
ความยาวตามสิ่งแวดล้อม เช่น อาศัยไม้ที่ปีนป่ายมีความยาวตั้งแต่ 10-20 เมตร อายุการใช้งาน 7-10 ปี หวายมีหลายชนิด ทุกประเภททำจักสาน เฟอร์นิเจอร์ และเป็นอาหาร รวม 23 ชนิด หวายที่ทำจักสานในบ้านบุทมใช้หวาย 3 ชนิด 3. หวายนิ่ม เปลือกสีผิวมันวาวคล้ายหวายตะค้าทอง ลำต้นยาวเสมอ ขนาดเท่ากับหวายน้ำซึ่งมีเส้นผ่าศูนย์กลาง 10 -15 มม. แต่มีลำต้นยาวถึง 10-50 เมตร ขึ้นในป่าดิบ ใช้ทำโครงสร้างงานจักสาน อ่อนนิ่ม ดัดง่าย แก่เนื้อเหนียว รียนรู้การจักสานหวายอย่างง่าย 1. เตรียมเครื่องมือต่าง ๆ (มีดตอก เหล็กแหลม แป้นรีดหวาย ค้อน ไม้ดัดลูกกรง) 2. เตรียมหวายต่าง ๆ และไม้ก้างปลา 2. 1 คัดหวาย เส้นเล็กเอาไว้ทำลูกกรง 2. 2 หวายน้ำ เอาไว้ทำโครงสร้างตะกร้าดัดเป็นรูปทรง 2. 3 ไม้ก้างปลา เอาไว้ทำโครงสร้างรูปทรงต่างๆ 2. 4 นำวัตถุดิบแต่ละอย่างแช่น้ำพอประมาณ (20-30 นาที) ต้องน้ำบ่อ หรือน้ำฝนจึงจะดี 3. ขั้นตอนการผลิต 3. 3 ตีลายลูกกรง ให้นำหวายหางหนูที่แช่น้ำ 10 ต้น มาดัดลูกกรงครั้งละ 2 - 4 ต้นจนครบ 10 ต้น และสุดลำต้น โดยใช้หวายวางทาบบนไม้ดัดลูกกรง และใช้ค้อนทุบเบา ๆ พอให้หวายหักมุม 3. 4 ดัดรูปทรงตะกร้า (กลม, เหลี่ยม, รี และอื่น ๆ) 3.
3 นำหวายน้ำที่มีขนาดเท่ากับวงกลมวงที่ 1 ตีทับบนขอบวงกลมที่ 1 ตอกตะปูยึดทั้งสองวงกลมจนครบรอบ เสร็จตัวกระจาด 1 ชั้น ต่อไปก็เป็นการ ทำหูจับ 3. 7 การทำหูจับ (มือจับ, หูหิ้ว) 3. 7. 1 ใช้หวายน้ำที่มีขนาดใหญ่พอสมควร มาดัดเป็นรูปโค้ง ใช้ตะปูตอกยึดทั้ง 2 ข้างติดกับฐานตะกร้าและขอบปากตะกร้าโค้งขนาดพอที่จะสอดนิ้ว 4 นิ้ว ได้เป็นหูจับ 3. 2 นำหวายมาทาบบนขอบตะกร้า และหูจับให้โค้งตาม ใช้ตะปูเข็มตอกยึดติดกันไว้โดยรอบ 3. 3 ใช้เส้นหวายรีดพันรอบขอบปากตะกร้าและหูจับ เว้นช่องแต่ละช่องให้ พองามต่อไปก็สานจูงนางเพื่อให้เป็นลวดลายสวยงาม การตกแต่งเพื่อให้เกิดความสวยงาม 1. การทำความสะอาดเมื่อตะกร้าสกปรก มีเชื้อรา ฝุ่นจับ โดยมากชาวบ้านใช้วิธีธรรมชาติ เช่น นำผลมะเฟืองสุกรสเปรี้ยว ถูที่ตัวตะกร้าหรือจะเป็นมะนาวก็ได้ ต่อจากนั้นจึงล้างตากให้แห้งจะได้ตะกร้าที่สะอาด สวยงามตามธรรมชาติ 2. การทาน้ำมัน เพื่อให้ตะกร้ามีเงา ผิวมันสวยเป็นสีไม้ธรรมชาติ และป้องกันเชื้อราได้ด้วย ควรใช้น้ำมันวานิชสีใสเคลือบเงาหรือแลคเกอร์เบอร์ 6 ทาตามวิธีที่กำหนดในกระป๋อง การดูแลรักษาหวาย 1. ผึ่งแดดให้แห้งสนิท 2. ไม่ควรเก็บหวายไว้ในที่ชื้น พื้นซีเมนต์ควรมีอากาศถ่ายเทได้ 3.
ตะกร้อหวาย ชื่อรายการ ตะกร้อหวาย ปีที่ขึ้นทะเบียน พ. ศ. ๒๕๕๖ ภูมิภาค ภาคกลาง สาระสำคัญโดยรวม คำว่า "ตะกร้อ" ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถานปี พ.